" KHAI THỊ CHÚNG SANH NGỘ NHẬP PHẬT TRI KIẾN"

Phật ra đời vì một nhân duyên lớn :" KHAI THỊ CHÚNG SANH NGỘ NHẬP PHẬT TRI KIẾN".

Người đời thường nói một cách hời hợt cho qua chuyện :" Đạo nào cũng tốt". Lời nói ấy hoặc vì xã giao để cho vui lòng khách, hoặc vì chưa rõ bề trong của các Đạo khác nhau như thế nào, nên mới nói ra như thế. Thật ra về mục đích thì đạo nào cũng có giá trị của nó, chẳng qua chỉ hơn nhau về từng bực cao thấp mà thôi. Nhưng mục đích tốt dù sao vẫn chưa đủ, điều quan trọng là làm sao thực hiện mục đích ấy và đem lợi ích rộng lớn cho đời. Thử hỏi nếu đạo nào cũng có giá trị như nhau, thì sao trước đây 2.500 năm, trong lúc xứ Ấn độ đã có 94 thứ đạo rồi mà đức PHẬT Thích Ca còn giáng sinh làm chi nữa?

Chẳng qua các Đạo tuy nhiều, mà chưa được tòan " chơn, thiện, mỹ", nên đức Phật mới ứng thân thị hiện, dạy vẽ chúng sanh đạo Vô thượng chánh đẳng chánh giác, ngõ hầu giải thóat khỏi khổ sanh tử luân hồi, được tự tại vô ngại như Phật. Kinh Pháp Hoa chép : "Vì một nhân duyên lớn, Phật mới xuất hiện ra đời".

Nhân duyên lớn ấy là gì ? Chính là " Khai thị chúng sanh ngộ nhập Phật Tri Kiến", để cho chúng sanh được nhờ đó mà đổi mê ra ngộ, thấy tánh tỏ tâm, vượt sống khỏi chết, lìa khổ được vui.


Định nghĩa :
1. Chữ Đạo là gì ? - Chữ Đạo có ba nghĩa : đạo là con đường, Đạo là bổn phận, Đạo là lý tánh tuyệt đối, là bản thể.

a) Đạo là con đường : như ta thường dung trong những chữ : nhân đạo, thiên đạo, địa ngục đạo, ngạ quỷ đạo, súc sanh đạo. Phàm là con đường thì có tốt, xấu, có thiện, ác... Theo đạo Phật, hễ còn trong vòng đối đãi, thì không thể gôi là hòan tòan rốt ráo.

b) Đạo là bổn phận : như người ta thường dùng những chữ : đạo vua tôi, đạo cha con, đạo thầy trò ... Phàm là bổn phận thì thường chịu ảnh hưởng của phong tục hay tạp quán. Phong tục hay tạp quán của nước này không giống của nước kia, Vì vậy, chữ Đạo là bổn phận cũng chưa đúng với nghĩa chữ Đạo mà nhà Phật muốn nói.

c) Đạo là lý tánh tuyệt đối, là bản thể, nó lìa nói năng, không thể nghĩ bàn. Đức Lão Tử nói :"Đạo mà nói ra được, không phải là Đạo." Xưa có người hỏi một vị Tổ sư :" Đạo là gì ?", Tổ sư đáp :" Trước Phật Oai Âm Vương, không có tên Phật và chúng sanh, lúc ấy chính là Đạo. Chữ Đạo của nhà Phật chính là đồng nghĩa với bản thể vậy.

2. Chữ Phật nghĩa là gì? Chữ Phật nói cho đúng tiếng Phạn là Bouddha ( Phật đà). Người Trung Hoa dịch nghĩa là Gíac giả ( bực đã giác ngộ, sáng súôt hòan tòan).

a) Tự giác : Nghĩa là tự ình giác ngộ hòan tòan do phước huệ và công phu tu hành, khác với phàm phu là những người còn mê muội, bị luân hồi trong cõi trần lao và khổ ải.

b) Gíac tha : Nghĩa là mình đã giác ngộ, lại đem phương pháp giác ngộ ấy dạy cho những ngừơi tu hành được giác ngộ như mình. Người tu theo Tiểu thừa không thể có được giác tha, vì chỉ lo giải thóat cho mình. Chỉ người tu theo Đại thừa mới có được giác tha, nghĩa là giác ngộ cho hết thảy chúng sanh đang chìm đắm.

c) Gíac hạnh viên mãn : Nghĩa là giác ngộ hòan tòan đầy đủ cho mình và cho người. Những bực Bồ Tát, tuy đã được giác ngộ cho mình và cho người, nhưng công hạnh chưa viên mãn, nên chưa gọi được là " Gíac hạnh viên mãn". Chỉ có Phật mới được gọi là Gíac hạnh viên mãn.

Chữ Phật là một danh từ chung để gọi những bưc đã tự giác, giác tha, và giác hạnh viên mãn, chứ khôg phải là một danh từ riêng để gọi một người nào nhất định. Ai tu hành đuợc chứng quả như đã nói trên đều được gọi là Phật cả.

Đạo Phật nghĩa là gì ?
- Đạo Phật là con đường chơn chánh, hòan tòan sáng suốt đưa đến bản thể của sự vật, là lý tánh tuyệt đối, lìa tất cả hư vọng phân biệt, mà các đấng giác ngộ hòan tòan đã phát minh ra.
- Đạo Phật gồm tất cả tự lợi và lợi tha, tự giác, giác tha và có công hạnh độ mình, độ người được hoàn toàn thành tựu, rốt ráo viên mãn.

Đạo Phật có từ hồi nào ?
Có 2 nghĩa :
- Đứng về phương diện bản thể mà xét thì Đạo Phật có từ vô thỉ ( nghĩa là không c1o đầu mối, không có giới hạn ở trong thời gian). Vì đạo Phật là bản tánh ánh sáng suốt của chúng sanh, nên có chúng sanh là có đạo Phật, mà chúng sanh đã có từ vô thỉ thì đạo Phật cũng có từ vô thỉ.
- Đứng về phương diện lịch sử và hạn cuộc trong thế giới này mà nói, thì đạo Phật đã có từ 2501 năm nay ( tính đến năm 1957 ) trước Thiên chúa giáo 544 năm.

Ai khai sáng ra đạo Phật ?
Tín đồ đạo Phật cần phải biết lịch sử đức Gíao chủ của mình.
Dưới đây, xin kể sơ lược những điểm chính của đời đức Gíao chủ, người đã khai sáng ra Đạo Phật, tức là đức Phật Thích Ca Mâu Ni.
Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, nguyên là thái tử nước Ca Tỳ La Vệ ( Kapilavastu) xứ Trung Ấn độ, Phụ hòang tên Tịnh Phạn vương Đầu đà na ( Sudhodana); Mẫu hòang tên là Ma da ( Maya). Họ Ngài là Kiều đáp ma, xưa dịch là Củ đàm, tên Ngài là Tất đạt da ( Shidartha). Còn chữ Thích Ca ( Sakya) Tàu dịch là Năng Nhơn : năng là năng lực, nhơn là từ bi. Mâu ni ( Muni) bị khổ vui làm động âm; Mặc là lặng lẽ, không bị phiền não quấy rối, độ mình độ người, công đức đầy đủ.

Lúc nhỏ Ngài có trí tuệ sáng suốt và tài năng phi thường. Lớn lên nhìn thấy nhân sinh thống khổ, thế cuộc vô thường, nên Ngài cương quyết xuất gia tu hành, tìm đường giải thóat cho mình và cho người, ngõ hầu đưa tất cả chúng sanh lên bờ giác ngộ.

Sau sáu năm tu khổ hạnh trong núi Tuyết ( Hymalaya). Ngài thấy tu khổ hạnh ép xác như thế, không thể đạt được chân lý, nên Ngài đi qua núi Koda, ngồi dưới gốc cây Bồ đề ( Tất bát la, dịch âm theo tiếng Ấn độ) và thề rằng :" Nếu ta không thành đạo, thì dù thịt nát xưong tan, ta cũng quyết không đứng dậy khỏi chỗ này". Với chí hùng dũng cương quyết ấy, sau 49 ngày tư duy, Ngài thấu rõ chân tướng của vũ trụ nhân sanh và chứng đạo Bồ Đề. Sau khi thành đạo, Ngài chu du khắp xứ, thuyết pháp độ sinh, để chúng sanh chuyển mê thành ngộ, lìa khổ được vui. Suốt thời gian 49 năm, như một vị lương y đại tài, xem bịnh cho thuốc, Ngài đã dẫn dắt chúng sanh lên đường hạnh phúc và vạch cho mọi người con đường giác ngộ giải thóat.

Đến 80 tuổi, Ngài nhập Niết Bàn ở thành Câu Thi Na, trong rừng Ta la ( song thọ). Lúc bấy giờ, nhằm ngày rằm tháng 2 âm lịch.
manhsaigon sưu tập ( Trích trong Phật học phổ thông - Phần 1 của cố Hòa Thượng Thích Thiện Hoa )